تبارشناسی باورهای ملامتیانِ نخستین در متون صوفیانه
نویسندگان
چکیده مقاله:
در سده سوم هجری، مقارن با روی کار آمدن حکومت سامانی در خراسان بزرگ، جریانی زهدگرا به نام ملامتیه در نیشابور شکل گرفت که به دلیل تفاوتهای بنیادین با صوفیه و کرامیه در آداب و رسوم، مشهور شد. مخالفت ملامتیان با خرقهپوشی، تأسیس خانقاه، سماع و تشویق به فعالیتهای اقتصادی، آنها را از صوفیه و کرامیه تمایز بخشید و گسست معرفتی را نشان داد که پیش از آن در عرفان اسلامی سابقه نداشت. آموزههای کانونیِ ملامتیان در زمینه کسب و کار و همچنین اجتماعگرایی، زمینه را برای رشد و شکوفایی ایشان در بستر فضای شهری و تجارتپیشه و پویای نیشابور آن روزگار، فراهم کرد. این مقاله با استفاده از منابع کتابخانهای و رویکرد تبارشناسانه قصد دارد تعارض این آموزهها را با صوفیه آشکار و مهمتر از آن، همسویی خواستِ دانایی در ملامتیه را با خواست قدرت در معنای فوکویی، بررسی کند.
منابع مشابه
مرصادالعباد: انحرافی در سنت متون صوفیانه
یکی از ویژگیهای اصلی آثار صوفیانه اقتباس آنها از اندیشههای صوفیان پیش از خود است، چنانکه تأثیرپذیری نویسندهی کشف المحجوب از رسالهی قشیریه این امر را اثبات مینماید، این تأثیرپذیری و تأثیرگذاریها سبب ارتباط زنجیرهای این آثار با یکدیگر شده است، حال آنکه مرصادالعباد نجم رازی به نوعی انحراف و خروج از این زنجیره و سنت است.نجمالدین رازی در تألیف آثار خود به مسائل تاریخی و سیاسی زمان توجه نمود...
متن کاملتبارشناسی انگاره های اعتزالی در متون زرتشتی
اسلام در زمان و مکانی ظهور کرد که مناطق همجوارش از سطح تمدنی پیشرفتهتری نسبت به جزیرة العرب برخوردار بودند. این سرزمینها از نظر ظهور و حضور عقاید و باورهای گوناگون، پیشینهای بسیار طولانی داشتند و این امر، رواج و گسترش مباحثات و مجادلات الهیاتی در این مناطق را موجب شده بود؛ ازاینرو، اسلام در مکانی ظهور کرد که زمینۀ مساعد برای مجادلات الهیاتی و کلامی داشت. قرآن کریم مروج و مشوق تفکر و تعقل د...
متن کاملمرصادالعباد: انحرافی در سنت متون صوفیانه
یکی از ویژگی های اصلی آثار صوفیانه اقتباس آن ها از اندیشه های صوفیان پیش از خود است، چنانکه تأثیرپذیری نویسنده ی کشف المحجوب از رساله ی قشیریه این امر را اثبات می نماید، این تأثیرپذیری و تأثیرگذاری ها سبب ارتباط زنجیره ای این آثار با یکدیگر شده است، حال آنکه مرصادالعباد نجم رازی به نوعی انحراف و خروج از این زنجیره و سنت است.نجم الدین رازی در تألیف آثار خود به مسائل تاریخی و سیاسی زمان توجه نمود...
متن کاملنقش اسطوره ای گناه نخستین در متون ادبی
در متون ادبی گذشته برخی شخصیّتهای بزرگ مرتکب گناهی میشوند که سبب تنزل مقام یا مرگ آنها میشود، امّا همچنان اهمیّت گذشتة خود را حفظ میکنند. جمع این ناسازها مبتنی بر اندیشهای کهن دربارة آفرینش است. آفریننده، نخست یک انسان (پیش نمونه) خلق کرده است. این انسان به دست نیروی شر (اهریمن) باید کشته شود تا باقی انسانها از تجزیة او بهوجود آیند. در روزگار ثبت و نگارش این اندیشه، برخی جابهجاییهای اساط...
متن کاملنخستین نمودهای بهکْتی یا عبادت عاشقانه در متون هندویی
بهکْتی نزد هندوان اصطلاح عامی است به معنی "ستایش عاشقانه » این اصطلاح با توجه به مفهومگسترده اش، می تواند جزء جدایی ناپذیر هر دینی باشد، اما در سرزمین هند، اصطلاح بهکتی، به طورویژه، از چند سده پیش از میلاد مسیح به تدریج با مجموعه ای از خدایان، باورها و اعمال دینیخاص ارتباط یافت، تا آنجا که امروزه مهمترین مؤلفه در مذاهب عمدة هندویی به شمار می رود.هندشناسان اولیه همچون آلبرشت وبر و لورینزر دین مسح...
متن کاملبازجست نظام هستی شناسانه ی علوی در متون صوفیانه
نهج البلاغه و متون روایی شیعه از مهمترین منابع و آبشخورهای متون عرفانی و صوفیانه به شمار میآید. در موضوع هستیشناسی و مؤلفههای آفرینش بدیع از «لا من شیء» در دیدگاه امامان شیعه(ع)، آفرینش ابداعی عالم هستی از ناچیز توسط خداوند، ایجاد نظاممند آسمان و زمین، هدفمندی اجزای آفریدگان و انقیاد همه هستی از اوامر الهی، از جمله مباحثی است که هم در متون روایی شیعه و هم متون منظوم و منثور صوفیانه به چشم ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 7 شماره 3
صفحات 1- 18
تاریخ انتشار 2016-12-20
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023